Geluk en zingeving  

Er ligt weer een jaar achter ons, en een nieuw jaar voor ons. Wellicht veel om terug te kijken en wellicht net zo veel om vooruit te kijken. Ik wens iedereen het komende jaar veel vrede, verbinding, geluk en zingeving!

Wellicht is een eerste mooie stap daarbij om eens stil te staan bij je huidige werk. Is dit werk waar je elke ochtend met energie naar toe gaat en waar je met voldoening weer naar huis gaat? Waar je kunt rekenen op fijne collega's en met trots aan anderen vertelt hoe jij bijdraagt aan een betere wereld? Nee? Dan moeten we praten en vertel ik je graag meer over Ikigai.

Een baan is niet zo maar wat: elke werkdag gaan er 8 belangrijke uren aan op. Uren die je nooit meer terug krijgt, en die je beter dus maar niet verspilt. Daarbij is je werk ook niet alleen maar werk. Want als jij van je baan geen energie krijgt, dan wordt het er thuis ook niet gezelliger op. En als jij eigenlijk geen idee hebt wat je baan toevoegt aan deze wereld, is de kans groter dat jij je eigenwaarde gaat halen uit lege zaken zoals status of spullen. Daar word jij uiteindelijk niet gelukkig van, en de mensen om je heen ook niet.

Ikigai

Maar hoe weet je nou wat voor werk dan wél bij je past? Laat me je voorstellen aan het Japanse principe van 'Ikigai'. Ikigai betekent letterlijk 'een reden voor je bestaan' en bevat 4 elementen die samen bepalen of een bepaalde baan geschikt voor je is. Als die elementen samenkomen, heb je een passie gevonden waarvoor je met energie je bed uit komt en die je voldoening, verbinding en geluk geeft. De 4 elementen zijn

1. Doen waar je goed in bent
2. Doen waar je van houdt
3. Doen waar je voor betaald kunt worden
4. Doen wat de wereld nodig heeft

1. Zinloos werk

Stel je hebt werk waar je goed in bent, wat je leuk vindt en waar je goed voor betaald krijgt. Maar wat niets toevoegt aan de wereld. Dan heb je het tijdens je werk waarschijnlijk goed naar je zin, maar aan het einde van de dag voelt wat je gedaan hebt volkomen nutteloos. Dat is niet zomaar een probleempje. Dit is de grootste gemiste kans die er bestaat. Wereldwijd is slechts 13% (!) van de mensen 'geëngageerd' bij zijn of haar werk. In Nederlands is dat zelfs maar 9%. De rest is 'niet-geëngageerd' of zelfs ronduit ongelukkig met het werk. En die mensen worden niet alleen langzaam afgestompt of ongelukkig, ze verergeren over het algemeen de grote problemen op deze aarde, terwijl ze júist hadden kunnen helpen om deze op te lossen. Vind dus een zinvolle baan, maak je kinderen trots en draag bij aan een mooiere wereld!

2. Vervelend werk

Stel je doet wél zinvol werk. En het betaalt ook goed, en je bent er goed in. Maar je houdt er niet van. Dan gaat je baan je waarschijnlijk veel energie kosten. De eindresultaten zijn nuttig, dat wel, maar de weg ernaartoe voelt als een marteling. Wees dus lief voor jezelf en laat de gedachte los dat je 'de bestbetaalde baan' of 'het meest nuttige werk' moet doen. Lever daar liever iets op in, en vindt werk waar je ook écht van houdt: door die energie kun je uiteindelijk meer doen en een fijner leven leiden waar je ook buiten je werk energie hebt voor mooie dingen.

3. Moeilijk werk

De derde variant dan. Zinvol werk wat goed betaalt en waar je van houdt. Maar waar je totaal niet goed in bent. Dat geeft een gevoel van onrust: "ik maak geen gebruik van m'n potentie" of "als er iemand voorbij komt die beter is dan ik dan kan ik m'n biezen wel pakken". Dat is vervelend, en het zou goed kunnen dat er nog veel meer in je zit dan er nu uitkomt! Overigens zijn er ook mensen (vooral hoogopgeleide) die wel goed zijn in hun werk maar denken dat ze dat niet zijn. We noemen dat het 'imposter syndroom'. Je hebt dan (onterecht!) de gedachte dat je er niks van kunt en dat je wel snel door de mand zult vallen. Onderzoek dus eerst of je daar wellicht last van hebt voordat je investeert in dure cursussen of wisselt van baan :-)

4. Slechtbetaald werk

De laatste variant is relatief het minst erg, maar is soms mentaal erg moeilijk. Dat is als je zinvol werk doet, waar je ook nog eens goed in bent en wat je leuk vindt. Een geweldige combinatie. Maar het betaalt niet. Dat is uiteraard bijzonder ernstig als je daardoor de touwtjes niet aan elkaar kunt knopen, in de schulden komt of niet voor je geliefden kunt zorgen. Maar boven een bepaalde inkomensgrens doet inkomen er veel minder toe dan we vaak denken. Echt, een nog groter huis en nog grotere auto gaan je niks brengen. Je bent er ook zó weer aan gewend door een effect dat we 'hedonistische adapatie' noemen. Vind dus vooral wel een baan die 'goed genoeg' betaalt (en waar mensen je waarderen!) maar focus je vervolgens niet op méér en méér, zeker niet als je daardoor uiteindelijk inlevert op je werkgeluk. Een eerste tip daarbij is om te stoppen met jezelf te vergelijken: hoeveel anderen verdienen doet er daadwerkelijk niet toe. Daarbij helpt het ook helemaal niet om allerlei dingen te willen. Immers: hoe meer we willen, hoe meer we lijden. Laat je salaris dus los en geniet van de zaken die er daadwerkelijk toe doen, niet in het minst jouw leuke, zinvolle werk waar je helemaal tot je recht komt.

De wereld ligt aan je voeten!

Ik hoop van harte dat je op dit moment al een baan hebt waar je volledige Ikigai bereikt hebt! Dus een baan waar je helemaal vol van bent: een baan die zinvol is, waar je leuk werk doet op jouw niveau en die goed genoeg betaalt. Maar als jij niet bijna elke dag met fijne energie van en naar je werk gaat, kijk dan eens waar dat aan ligt. Bij veel mensen ontbreekt het voornamelijk aan zin in hun werk. Ga eens na wat de grote uitdagingen zijn van de wereld of van jouw vakgebied, en bedenk hoe jij daar aan bij kunt dragen.

Het is je gegund!

In het kader van zingeving denk ik overigens dat de grootschalige verwoesting van het klimaat op dit moment één van onze grootste problemen is. Als ik wil dat mijn kinderen in een mooie wereld opgroeien, moet ik daar van mezelf alles aan doen wat ik kan. Ik kan het dus niet laten om dat ook hier te noemen. Wellicht kun jij er in je werk wel heel concreet iets mee om de verwoesting van het klimaat tegen te gaan. Namens mij dan een hartelijke dank! Maar kun je in je werk niet direct iets bijdragen aan het klimaat, doe het dan in ieder geval privé: stap over op een groene bank, isoleer je huis, eet minder vlees en roep anderen op hetzelfde te doen. Een mooi en hoopvol boek om er meer over te lezen is 'Hoe gaan we dat uitleggen' van Jelmer Mommers.